Chłodna to czy Polna

Im bliżej czasów nam współczesnych, tym zasób zdjęć zrobionych na Dolnym Mieście jest coraz obszerniejszy. Ale wystarczy cofnąć się o kilka dekad – i sytuacja ze zdjęciami z Dolnego Miasta wygląda zupełnie inaczej. Można nawet spróbować pokusić się o taką teorię, że im bliżej początków XX wieku (że o XIX wieku nie wspomnę), tym liczba zdjęć z Dolnego Miasta zaczyna drastycznie maleć. A przy konkretnych rocznikach przyjmuje niestety wartość zero.

Dlatego im starsze zdjęcie, tym większą wartość przedstawia ono dla nas Opowiadaczy. Sądzimy, że podobnego zdania są wszystkie osoby interesujące się historią tej dzielnicy.

II wojna światowa dobiegła końca. Być może była wiosna 1946 roku. A może już jesień tego samego roku. Ktoś przywiózł, dostał albo znalazł gdzieś aparat fotograficzny. I z tym aparatem znalazł się na ulicy Polnej. Może tam mieszkał. A może przyszedł kogoś odwiedzić. Dla nas najważniejsze jest, że stanął na ulicy Radnej i zrobił zdjęcie kamienicom na ulicy Polnej. W ten sposób powstało pierwsze powojenne znane nam zdjęcie tej właśnie części Dolnego Miasta. Ale zacznijmy od początku

Zdjęcie to być może nigdy by do nas nie trafiło, gdyby nie publikacja w pewnym niemieckim dwutygodniku. Dokładnie pamiętam ten moment, w którym przeglądając cały rocznik z 1965 roku nagle na jednej ze stron przeczytałem znaną mi nazwę ulicy. Cały napis brzmiał.

Po 1945 roku. Ulica Straußgasse widziana od strony wału.

Straußgasse to przedwojenna nazwa ulicy Chłodnej. Więc to ujęcie od strony wału czyli bastionu nawet by pasowało do opisu. Natomiast gorzej było z samymi sylwetkami kamienic. Bo na tej ulicy nie było takich domów do których wchodziłoby się po 3-4 stopniach i które dodatkowo miałyby wejścia do piwnic bezpośrednio z ulicy. Do tego jeszcze to drzewo rosnące na chodniku.  Ten element układanki pochodził z zupełnie innego pudełka. Zacząłem się zatem zastanawiać, czy autor podpisu się nie pomylił…

I tutaj ostateczne słowo należało do Opowiadaczki Eli, która po obejrzeniu zdjęcia (a jest w rozpoznawaniu zdjęć najlepsza!), jednoznacznie stwierdziła:

To nie może być Chłodna. Ale taki układ budynków, schodów i drzwi do piwnic doskonale pasuje mi do ulicy… Polnej.

Teraz wystarczyło tylko porównać układ budynków z dostępną nam fotografią z 1979 roku oraz ze zdjęciem współczesnym i ostatecznie skorygować podpis pod zdjęciem, który powinien brzmieć:

Po 1945 roku. Ulica Weickhmannsgasse widziana od strony wału.

A przypomnijmy, że Weickhmannsgasse to przedwojenna nazwa właśnie ulicy Polnej.

I tak idąc od lewej strony zdjęcia widać niskie zabudowanie kamienicy na rogu Polnej i Przyokopowej (tej o numerze 1). A następnie w kolejności malejącej widać kamienice na Polnej 4, Polnej 3, Polnej 2 i Polnej 1. Fragment ostatniego widocznego budynku obejmuje dom na rogu Polnej i Radnej.

Ciekawe czy mieszkańcy ulicy Polnej zgodzą się z tym opisem… A może ktoś ma w swoich zbiorach własne zdjęciowe dowody z ulicy Polnej dla porównania. Prosimy się nimi z nami podzielić.

Autor tekstu i kolorowej współczesnej fotografii: Jacek Górski.

Źródło najstarszej fotografii: „Unser Danzig” z 20 listopada 1965 r., str. 14.

Autor czarno-białej fotografii środkowej: Artur Wołosewicz.

Źródło: Sobiecka L., Kaliszczak M. (ed.), Gdańsk – Dolne Miasto. Dokumentacja historyczno-urbanistyczna, PP Pracownie Konserwacji Zabytków Oddział w Gdańsku Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, Gdańsk 1979.