Ibewag

Na próżno szukać słowa Ibewag w jakimkolwiek słowniku, encyklopedii, leksykonie. Nawet w Internecie nie jest łatwe znalezienie wzmianki o Ibewagu…

Czy zatem Ibewag istniał czy też nie? Jeżeli istniał, to co znaczył? Czy było to może jakieś dziwne, zapomniane obecnie słowo w nieznanym obcym języku. A może jakiś skrót albo gra słów… A może to tylko efekt błędu w dostępnej bardzo rzadkiej dokumentacji?… Ewentualnie zamierzona mistyfikacja, celowe wprowadzanie w błąd, fałszywka zaistniała po demilitaryzacji Gdańska. Dzisiaj byśmy na to powiedzieli – fake. Która wersja jest poprawna?…

1931 rok

Jeżeli po przeczytaniu pierwszych kilku zdań ktoś założył, że słowo Ibewag mogło faktycznie nie istnieć – to lektura tego artykułu pozwoli wyprowadzić czytelników z błędu. Otóż Ibewag nie tylko fizycznie istniał przez kilkanaście lat (pierwsza wzmianka o nim pojawia się na przełomie lat 20. i 30.), ale miał też związki z Dolnym Miastem. A dokładniej z przedwojenną Blaszanką.

Na ulicy Ułańskiej pod adresem 12-15 w budynkach Industrie- und Blechwaren-werke A.G. swoją działalność prowadziła firma o nazwie Ibewag – generalne przedstawicielstwo/zastępstwo Friedricha Kruppa z miasta Essen w zakresie środków lokomocji miejskiej i ciężarowej  – nie tylko na wolne miasto Gdańsk, ale i na całą Polskę. Czy już dostrzegacie Państwo w jaki sposób mogła powstać jej nazwa?…

I – – – – – – – – / – – – /  B – e – – – – – – – w – – – – / A.G.

Tak brzmi moja pierwsza teoria dotycząca powstania tej nazwy. W teorii drugiej idę jeszcze dalej i do słów Industrie- & Blechwaren-werke dodaję wyrazy Essen i Wagen. W tym przypadku mamy już do czynienia z klasycznym akronimem czyli z wyrazem powstałym z pierwszych liter kolejnych słów.

I – – – – – – – – /- – -/ B – – – – – – – – – – – – – – // E – – – – // Wag – –

Nigdzie nie udało mi się do chwili obecnej dotrzeć do oficjalnego potwierdzenia jednego czy drugiego skojarzenia. Oba jednak sugerowane sposoby powstania firmowej nazwy Ibewag są moim zdaniem bardzo prawdopodobne.

Ten pokaz slajdów wymaga włączonego JavaScript.

W czym specjalizował się przedwojenny Ibewag? Ibewag – jak informowały księgi adresowe – było to przedstawicielstwo niemieckiej Fabryki Pojazdów Silnikowych Kruppa z Essen i producenta ciężarówek z Arnstadt. Dysponowało własnym warsztatem naprawczym, magazynem części zamiennych, przestrzenią garażową oraz stacją benzynową. Interesem zarządzali dwaj panowie – Kurt Franke (sam Dyrektor Blaszanki) i Arthur Perlich (obaj z ulicy Sadowej 13).

Bardzo ciekawie prezentuje się zdjęcie z lutego 1928 roku zrobione wewnątrz Blaszanki. Widać na nim rząd nowych polewaczek i zamiatarek z logo Kruppa zakupionych przez Senat w celu utrzymania porządku w Gdańsku. Dostawę tych pojazdów zlecono właśnie ówczesnej Blaszance, która w zakresie swojej działalności – jak już sobie to powiedzieliśmy – miała także wspomnianą współpracę z Kruppem.

Przedstawicielstwo Kruppa na Dolnym Mieście działało nieprzerwanie minimum do 1942 roku. Wspomniany Arthur Perlich przeniósł je jednak na ulicę Kamienna Grobla 1-2.

Zaprezentowana reprodukcja prasowej fotografii pochodzi z gazety „Danziger Zeitung” nr 46 z 15 lutego 1928 r. Wycinek z księgi adresowej – „Danziger Einwohnerbuch: mit allen eingemeindeten Vororten und Zoppot 1931” – str. 175. Źródła przedwojennych reklam – „Danziger Zeitung” nr 22 z 22 stycznia 1928 r. „Rocznik Oficerski” – 1928 rok. „Port Gdański” – 1929 rok. „Gazeta Handlowa” nr 198 z 30 sierpnia 1929 r. „Gazeta Handlowa” nr 296 z 24-27 grudnia 1930 r.  oraz „Gazeta Handlowa” nr 88 z 18 kwietnia 1931 r.

Autor artykułu – Jacek Górski.

P.S. Więcej o wspomnianych samochodach komunalnych można dowiedzieć się z artykułu „Polewaczki Kruppa”.