Kamienna Grobla

Docierając na Dolne Miasto od strony ulicy Szopy, mijając zaklinowaną ciężarówkę z naczepą i po przejściu pod mostem, który jak wielu twierdzi – przeciął Dolne Miasto na dwie nierówne części – docieramy do ulicy, która z jednej strony zabudowana jest głównie pięcioma wieżowcami postawionymi w tym miejscu w pierwszej połowie lat 60. XX wieku, a z drugiej prawie całkowicie otwarta na Nową Motławę, którego prawego brzegu dotyka. Całości dopełnia płot boiska i ściana Szkoły Podstawowej nr 65 im. Alfa Liczmańskiego w Gdańsku, kompleks budynków – pozostałość po dawnym młynie olejowym (obecnie głównie siedziba firmy Batycki) i jeden z boków dawnego ogródka jordanowskiego. Dziś trudno to sobie wyobrazić, ale przed wojną prawie cała ta strona Kamiennej Grobli była zabudowana. Natomiast nad wodą znajdowały się głównie składy drzewa, drewna i opału. Od 1934 r. na ulicy Kamienna Grobla była też czynna przystań wioślarska należąca do Polskiego Klubu Wioślarskiego. Być może znajdowała się ona w tym samym miejscu gdzie teraz działa klub kajakowy Szpicgat.

Ulica ta jest dość głośna – szczególnie, kiedy na wspomnianym wcześniej moście wykwita korek samochodowy. W czasie rewitalizacji 2014-2015 przejęła ona sporą część ruchu od strony Długich Ogrodów w kierunku Toruńskiej i odwrotnie. Natomiast z myślą o przechodniach i spacerowiczach już w latach 70. postanowiono zagospodarować wspomniany brzeg Nowej Motławy na tej właśnie ulicy i zbudowano coś na kształt tarasów pozwalających zejść po schodach w kierunku przepływającej wody. W tym roku latem na jednym z takich tarasów zrobiono… miniplażę.

Kamienna Grobla (po niemiecku Steindamm) swoją nazwę zawdzięcza sąsiedztwu Nowej Motławy i temu, że była jedną z pierwszych wybrukowanych ulic na Dolnym Mieście. Nie wszyscy o tym wiedzą, ale jeszcze na początku XX wieku podzielona ona była na trzy odcinki. I Kamienna Grobla biegła od ulicy Szopy do ulic Dolnej. II Kamienna Grobla od ulicy Dolnej do ulicy Śluza. A III Kamienna Grobla od ulicy Śluza do ulicy Toruńskiej. Kto wie czy taki podział nie odpowiadał wcześniejszym historycznie fragmentom tej ulicy, która w połowie XVII wieku składała się z odcinków o nazwach – I. Mottlaugasse, II Mottlaugasse oraz III Mottlaugasse.

Kolorowe zdjęcie pochodzi ze zbiorów Jacka Górskiego. Pierwsza fotografia czarno-biała jest autorstwa Artura Wołosewicza. Źródło: Sobiecka L., Kaliszczak M. (ed.), Gdańsk – Dolne Miasto. Dokumentacja historyczno-urbanistyczna, PP Pracownie Konserwacji Zabytków Oddział w Gdańsku Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, Gdańsk 1979. Drugie czarno-białe zdjęcie należy do Eli Woronieckiej. Trzecie zaś do Piotra Stojałowskiego. Fragment mapy Gdańska z 1904 r. (źródło – „Meyers Konv-Lexikon” ) pochodzi z zasobów Opowiadaczy.

Autor artykułu: Jacek Górski.