Kurza

Seniorzy mieszkający na Dolnym Mieście lub też wspominający swoje życie w tej dzielnicy kilkadziesiąt lat temu, doskonale pamiętają ten inwentarz, który hodowany był na Dolnym Mieście w przydomowych ogródkach; podwórkowych szopkach, komórkach i składzika, a czasami nawet… tak, tak – słyszeliśmy o takich przypadkach… w środku mieszkań (i to nie tylko na parterze).

Krowy wypuszczane na pobliskie bastiony… kozy… konie wykorzystywane jako siła pociągowa… świnki. Koguty budzące wszystkich ranną porą… gulgoczące indyki… gęsi i kaczki… oraz oczywiście kury. Te ostatnie nie tylko na ulicy Kurzej. Ale tam też. To tak w nawiązaniu do współczesnej nazwy tej ulicy.

Ulicy, której powstanie historycznie datuje się już na pierwszą połowę XVII wieku (1630-1650). Stanowiąc przedłużenie ulicy Toruńskiej, która wówczas zwana byłą w kolejnych odcinkach 1. Brückengasse (Pierwsza Mostowa) i 2. Brückengasse (Druga Mostowa), obecna Kurza przyjęła swoją pierwszą zanotowaną nazwę 3. Brückengasse czyli Trzecia Mostowa. Wiek XVIII przyniósł tej ulicy dwie kolejne nazwy. „Bei der Knüppelbrücke” można przetłumaczyć jako „Przy Dylowym Moście” . Być może stał wówczas w okolicy taki właśnie most zbudowany z grubych, mocnych desek zwanych dylami, pozwalający dostać się na Olszynkę, do którego prowadziła wspomniana ulica. Natomiast kolejna nazwa przybliża nas do tej aktualnej. Brzmiała ona „Hühnerberg” czyli Kurza Góra. A stąd już bardzo blisko do popularnej ulicy Kurzej – nieprawdaż?… Ponieważ jednak w pobliżu nie było wówczas jakiejś znaczącej góry – być może chodziło o wysokie stragany i kramy z których kupić można było w tamtym miejscu drób z przeznaczeniem na dolnomiejski rosół. Inny trop może prowadzić do słowa „Herberge” co można przetłumaczyć jako zajazd, oberża albo schronisko. Czyżby takie właśnie miejsce odpoczynku dla podróżnych znajdowało się kiedyś w tamtym punkcie Dolnego Miasta?…

W 1914 roku na ulicy Kurzej stało 18 domów.

Ulica Kurza z jednej strony kojarzyć się może mieszkańcom  z tramwajową pętlą, pierwszym przystankiem i zgrzytem tramwajów na zakręcie, z drugiej – z urokliwym weselem cygańskim, które autentycznie odbyło się kiedyś na trawniku przy wspomnianej pętli, a z trzeciej – z drogą prowadzącą „nad kanał” gdzie letnią porą całe rodziny szły odpoczywać na świeżym powietrzu.

Przedwojenne zdjęcie ulicy Kurzej pochodzi z publikacji Waltera Geislera – „Die Großstadtsiedlung Danzig”.W. Kafemann G.m.b.H. 1918. Wkładka numer 7, zdjęcie numer 16. Trzy powojenne zdjęcia ulicy Kurzej – na skrzyżowaniu z Redutą Wyskok, Kurza 9 oraz Kurza 14-15 są autorstwa Artura Wołosewicza. Źródło: Sobiecka L., Kaliszczak M. (ed.), Gdańsk – Dolne Miasto. Dokumentacja historyczno-urbanistyczna, PP Pracownie Konserwacji Zabytków Oddział w Gdańsku Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, Gdańsk 1979.

Autor artykułu: Jacek Górski.

[mappress mapid=”94″]