Chemia gospodarcza z Chmielnej do Oliwy

Kupca Georga Brücknera pierwszy raz poznaliśmy w marcu 2020 roku kiedy na podstawie rachunku firmowego wystawionego przez Niego w 1937 roku analizowaliśmy zamówienie dostarczone do delikatesów w Gdańsku na ulicy Chmielnej przez klienta z Leszna. Tamten rachunek nosił numer 3996.
5004 rachunki później – 15 maja 1944 roku ten sam właściciel wystawił dowód sprzedaży o numerze 9000 – tym razem na rzecz Löwen-Drogerie mieszczącej się w Oliwie na Zoppoter Straße 77.
Lista zakupów składała się z 5 pozycji:
I/ 10 sztuk szarego mydła o wadze 100 g każde
II/ 1143/2 jednostek opakowań proszku do prania
III/ 600/2 opakowania Henko
IV/ 100 opakowań Sil
V/ 33 opakowania Imi
Na dole widniała informacja o odjęciu 1% skonta z końcowej sumy.
Dwa pierwsze produkty są jasne i nie trzeba ich tłumaczyć. Chociaż nie wiadomo dokładnie – jakiej marki jest wspomniany proszek do prania.
Natomiast pewną enigmą mogą być kolejne towary oznaczone nazwami handlowymi – Henko, Sil oraz Imi. Wszystkie trzy były produktami jednej i tej samej firmy Henkel i były środkami piorącymi używanymi przed, w trakcie i po praniu.
Przed wojną przedstawicielem firmy Henkel w Polsce było przedsiębiorstwo „Persil”, Polska Spółka Akcyjna z Bydgoszczy działająca na ulicy… Gdańskiej 46.

Chcąc poznać podstawowe informacje o każdym z wymienionych produktów – skorzystajmy najpierw z powojennego cennika. W nim wszystko trzy produkty są wymienione i krótko opisane.
A teraz przeczytajmy przedwojenne opisy dla wszystkich pięciu reklamowanych produktów z oferty firmy Henkel:

„Persil” – samodziałający proszek do prania,
„Henko” – soda do prania i bielenia,
„Imi” – środek do zmywania, płukania i oczyszczania,
„Ata” – proszek do czyszczenia i szorowania,
„Sil” – środek do bielenia i płukania bielizny.

Na koniec jeszcze taka ciekawostka prasowa. Oto artykuł (sponsorowany?) z 1938 roku promujący znane nam już produkty chemiczne.

A wracając do prezentowanego rachunku z 1944 roku – jest do niego przyklejone polecenie zapłaty. Nota obciążeniowa datowana jest na 23 maja 1944 roku i opiewa na łączną kwotę 259 niemieckich marek i 18 fenigów zgodnie z wystawionym 8 dni wcześniej rachunkiem.

Oryginalny rachunek wraz z dowodem zapłaty pochodzi z kolekcji Opowiadaczy.
Autor tekstu: Jacek Górski.
Autor tłumaczenia rachunku z niemieckiego na polski – Andreas Kasperski.
Źródła prasowa:
Reklama firmy Henkel oraz opis pięciu chemicznych produktów – Drogerzysta : tygodniowe pismo fachowe drogeryjno-farmaceutyczne : [organ Związku Drogerzystów Rzeczyposp. Polsk. – organ Młod. Drogerzystów]. R. 15, nr 18 (5 maja 1933), str. 8.
Cennik – Wiadomości Rynku Chemicznego : organ Centrali Handlowej Przemysłu Chemicznego R. 2, nr 19 (15 września 1946), str. 4.
Artykuł sponsorowany – ABC : pismo codzienne informuje wszystkich o wszystkim R.13, nr 108 (7 kwietnia 1938), str. 2. Ta sama treść ukazała się też w periodyku Czas : dziennik poświęcony polityce krajowej i zagranicznej oraz wiadomościom literackim, rolniczym i przemysłowym R.91, nr 89 (31 marca 1938), str. 3.

PS Dzięki wiedzy przekazanej nam przez miłośniczkę Oliwy Grażynę Niemyjską znamy więcej szczegółów dotyczących wspomnianej na początku oliwskiej apteki. Dziękujemy za to uzupełnienie.

Löwen Drogerie mieściła się na parterze dwupiętrowej kamienicy przy dzisiejszej al. Grunwaldzkiej 525. Niestety budynek został zniszczony podczas działań wojennych w marcu 1945 a zajmował parcelę, na której obecnie znajduje się restauracja Mc Donalds.
Było to prestiżowe miejsce w Oliwie, przy głównej ulicy i w pobliżu stacji kolejowej, stąd znalazły w budynku miejsce takie instytucje jak Olivaer Zeitung – lokalna gazeta oliwska, a w 1939 roku okręgowa siedziba NSDAP. Funkcjonowały też sklepy: radiowo-rowerowy Alfreda Vitsentsiniego oraz Drogeria Pod Lwem (Löwen Drogerie). Drogeria pojawiła sie z końcem lat 20. Początkowo należała do rodziny Orlikowski i poszerzyła swój asortyment o farby. Od 1937 roku właścicielem był Horst-Dietrich Kelsch, który prowadził ją zapewne do końca wojny. Jego dalsze losy są mi nieznane.

Po więcej ciekawych informacji o Oliwie zapraszamy na portal Dawna Oliwa.