Dolne Miasto w Dolnym Mieście, czyli murale LPP

Do niedawna wydawało mi się, że znam Dolne Miasto bardzo dobrze, skoro jestem w stanie z pamięci odtworzyć siatkę ulic i wygląd wielu budynków, by spacerować między nimi w wyobraźni. Nie znam może każdego zakamarku, bo też nie zapuszczałam się w każde podwórko, ale nie spodziewałam się, że ktoś skutecznie ukryje przede mną (i to na lata) obiekt wielki na ponad 300 metrów kwadratowych. A jednak. O czym mowa? O muralach LPP!

Kilka miesięcy temu zaczęłam nową pracę w historycznym budynku Monopolu Tytoniowego na Łąkowej. Jakież było moje zdziwienie, gdy drugiego dnia mojej obecności w firmie, udałam się do kantyny celem zakupu obiadu, usiadłam z parującym talerzem przy stoliku i mój wzrok padł na ogromną, historyczną mapę Gdańska, zajmującą całą tylną ścianę kamienicy naprzeciwko. Po chwili przeniosłam spojrzenie nieco w lewo i na sąsiedniej ścianie zobaczyłam drugi, równie wielki mural w bliżej niesprecyzowane industrialne kształty. Zerknięcie na prawy dolny róg muralu numer jeden rzuciło pewne światło na jego genezę, ale zdumiało mnie, że nigdy wcześniej o nich nie słyszałam. Postanowiłam zgłębić temat.

Nieznane oblicze Królikarni

Malowidła, o których mowa, zajmują całe tylne ściany kamienic przy ulicy Królikarnia 5, 6 i 7 po stronie zamkniętego terenu należącego do LPP S.A., więc niestety nie są dostępne dla każdego i fakt ten częściowo tłumaczy, dlaczego nigdy wcześniej nie miałam szansy natknąć się na nie na spacerze. Częściowo, bo jeśli się wie, gdzie szukać, można wypatrzyć ich fragmenty właśnie z poziomu Królikarni, w wolnej przestrzeni między budynkami z numerem 2 i 4.

Pomysł stworzenia obu murali wyszedł od LPP w czasie, kiedy firma remontowała historyczny budynek swojej centrali przy ulicy Łąkowej (gdzie przed wojną działał Gdański Monopol Tytoniowy). Oba projekty stworzyła Małgorzata Popinigis, a ich realizacji podjęła się słynna Gdańska Szkoła Muralu, której zawdzięczamy m.in. Kolekcję Malarstwa Monumentalnego na Zaspie.

Nie było dla mnie zaskoczeniem, gdy przeczytałam*, że największym wyzwaniem okazało się być przeniesienie na ścianę projektu mapy tak, aby wiernie odwzorować każdy jej szczegół. W tym celu wielką mapę wydrukowano jak billboard, po czym zastosowano tzw. metodę frotażu, polegającą na pokryciu wydruku rozdrobnionym i rozcieńczonym w denaturacie pyłem grafitowym. Następnie przyłożono płachtę do ściany i odrysowano szkic, który w dalszej kolejności uzupełniono o pozostałe linie zawarte w projekcie, a na koniec zagruntowano i pomalowano z uwzględnieniem wszystkich szczegółów, nadając mu widoczną obecnie formę.

Dolne Miasto w Dolnym Mieście

Najbardziej zainteresował mnie oczywiście mural przedstawiający mapę Gdańska z początku XX wieku, u dołu której rozciąga się samo Dolne Miasto. Przy każdej kolejnej wizycie w stołówce, odkrywałam nowe szczegóły monumentalnego obrazu. Przede wszystkim rzucają się w oczy okalające niegdyś naszą dzielnicę linie kolejowe i uświadomiłam sobie, że jeszcze kilkanaście lat temu siedząc w tym samym miejscu mogłabym usłyszeć stukot kół pociągu pędzącego do Blaszanki. Szybko też dostrzegłam, że w siatkę historycznych ulic Gdańska, przewrotnie wpleciono kilka sztuk… odzieży. A dokładnie: sportowego buta, koszulkę na ramiączkach, czapkę z daszkiem i krótkie spodenki, jako nawiązanie do młodzieżowych marek LPP.

Drugi mural nawiązuje do industrialnej historii naszej dzielnicy, choć ciężko dopatrzyć się w nim jakichś konkretnych kształtów. Według mnie to raczej luźna sugestia kół zębatych i innych elementów maszyn, pracujących niegdyś pełną parą w okolicznych fabrykach. Mimo że częściowo zasłania go budyneczek rowerowni, przez co ciężko obejrzeć go w całości, to malowidło również doskonale wpisuje się w dolnomiejski klimat.

Na koniec warto zaznaczyć, że murale LPP nie są jedynymi elementami streetartu na Dolnym Mieście. Przestrzeń dzielnicy wręcz usiana jest sztuką uliczną lub jej pozostałościami, ale to już temat na inny artykuł 8^)

Autorka tekstu i wszystkich załączonych zdjęć – Małgorzata Żurawska

*Źródła:
https://www.gdansk.pl/urzad-miejski/wiadomosci/nowe-murale-na-dolnym-miescie-gdanska-szkola-muralu-dla-lpp,a,35484
https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Mapa-Gdanska-z-czapka-i-spodenkami-na-Dolnym-Miescie-n82785.html