Ibewag

Na próżno szukać słowa Ibewag w jakimkolwiek słowniku, encyklopedii, leksykonie. Nawet w Internecie nie jest łatwe znalezienie wzmianki o Ibewagu…

Czy zatem Ibewag istniał czy też nie? Jeżeli istniał, to co znaczył? Czy było to może jakieś dziwne, zapomniane obecnie słowo w nieznanym obcym języku. A może jakiś skrót albo gra słów… A może to tylko efekt błędu w dostępnej bardzo rzadkiej dokumentacji?… Ewentualnie zamierzona mistyfikacja, celowe wprowadzanie w błąd, fałszywka zaistniała po demilitaryzacji Gdańska. Dzisiaj byśmy na to powiedzieli – fake. Która wersja jest poprawna?…

1931 rok

Jeżeli po przeczytaniu pierwszych kilku zdań ktoś założył, że słowo Ibewag mogło faktycznie nie istnieć – to lektura tego artykułu pozwoli wyprowadzić czytelników z błędu. Otóż Ibewag nie tylko fizycznie istniał przez kilkanaście lat (pierwsza wzmianka o nim pojawia się na przełomie lat 20. i 30.), ale miał też związki z Dolnym Miastem. A dokładniej z przedwojenną Blaszanką.

Na ulicy Ułańskiej pod adresem 12-15 w budynkach Industrie- und Blechwaren-werke A.G. swoją działalność prowadziła firma o nazwie Ibewag – generalne przedstawicielstwo/zastępstwo Friedricha Kruppa z miasta Essen w zakresie środków lokomocji miejskiej i ciężarowej  – nie tylko na wolne miasto Gdańsk, ale i na całą Polskę. Czy już dostrzegacie Państwo w jaki sposób mogła powstać jej nazwa?…

I – – – – – – – – / – – – /  B – e – – – – – – – w – – – – / A.G.

Tak brzmi moja pierwsza teoria dotycząca powstania tej nazwy. W teorii drugiej idę jeszcze dalej i do słów Industrie- & Blechwaren-werke dodaję wyrazy Essen i Wagen. W tym przypadku mamy już do czynienia z klasycznym akronimem czyli z wyrazem powstałym z pierwszych liter kolejnych słów.

I – – – – – – – – /- – -/ B – – – – – – – – – – – – – – // E – – – – // Wag – –

Nigdzie nie udało mi się do chwili obecnej dotrzeć do oficjalnego potwierdzenia jednego czy drugiego skojarzenia. Oba jednak sugerowane sposoby powstania firmowej nazwy Ibewag są moim zdaniem bardzo prawdopodobne.

W czym specjalizował się przedwojenny Ibewag? Ibewag – jak informowały księgi adresowe – było to przedstawicielstwo niemieckiej Fabryki Pojazdów Silnikowych Kruppa z Essen i producenta ciężarówek z Arnstadt. Dysponowało własnym warsztatem naprawczym, magazynem części zamiennych, przestrzenią garażową oraz stacją benzynową. Interesem zarządzali dwaj panowie – Kurt Franke (sam Dyrektor Blaszanki) i Arthur Perlich (obaj z ulicy Sadowej 13).

Bardzo ciekawie prezentuje się zdjęcie z lutego 1928 roku zrobione wewnątrz Blaszanki. Widać na nim rząd nowych polewaczek i zamiatarek z logo Kruppa zakupionych przez Senat w celu utrzymania porządku w Gdańsku. Dostawę tych pojazdów zlecono właśnie ówczesnej Blaszance, która w zakresie swojej działalności – jak już sobie to powiedzieliśmy – miała także wspomnianą współpracę z Kruppem.

Przedstawicielstwo Kruppa na Dolnym Mieście działało nieprzerwanie minimum do 1942 roku. Wspomniany Arthur Perlich przeniósł je jednak na ulicę Kamienna Grobla 1-2.

Zaprezentowana reprodukcja prasowej fotografii pochodzi z gazety „Danziger Zeitung” nr 46 z 15 lutego 1928 r. Wycinek z księgi adresowej – „Danziger Einwohnerbuch: mit allen eingemeindeten Vororten und Zoppot 1931” – str. 175. Źródła przedwojennych reklam – „Danziger Zeitung” nr 22 z 22 stycznia 1928 r. „Rocznik Oficerski” – 1928 rok. „Port Gdański” – 1929 rok. „Gazeta Handlowa” nr 198 z 30 sierpnia 1929 r. „Gazeta Handlowa” nr 296 z 24-27 grudnia 1930 r.  oraz „Gazeta Handlowa” nr 88 z 18 kwietnia 1931 r.

Autor artykułu – Jacek Górski.

P.S. Więcej o wspomnianych samochodach komunalnych można dowiedzieć się z artykułu „Polewaczki Kruppa”.

[mappress mapid=”127″]