Ludność Dolnego Miasta i Olszynki w Gdańsku po 1945 roku (fragment IV)

Fragmenty: pierwszy, drugi, trzeci, czwarty, piąty, szósty, siódmy, ósmy, dziewiąty i dziesiąty.

3. Ruch naturalny ludności w parafii

Oprócz ruchu wędrówkowego, istotne znaczenie w rozwoju demograficznym miasta i jego dzielnic ma ruch naturalny, czyli zawieranie małżeństw, rozwody, urodzenia oraz zgony mieszkańców. Na podstawie parafialnych akt metrykalnych określić można wszystkie składniki tego ruchu, za wyjątkiem rozwodów. Stosowne dane dotyczące ruchu naturalnego ludności parafii, w podziale na okresy i podokresy, przedstawiają: tablica 2 oraz wykresy 1-4.

Tablica 2. Liczba małżeństw, chrztów (urodzeń) i zgonów w parafii w latach 1947-2018

Opracowanie własne na podstawie ksiąg parafialnych.

Wykres 1. Liczba małżeństw, chrztów (urodzeń) i zgonów w parafii w latach 1947-2018 w podziale na okresy

Opracowanie na podstawie tablicy 2.

3.1 Małżeństwa

Liczba małżeństw w parafii w badanym okresie ulegała zmianom, co przedstawiają Wykresy 1-2. W pierwszych latach powojennych, jak i w pierwszej połowie lat 50-tych, liczba zawieranych katolickich związków małżeńskich była wysoka na skutek korzystnej struktury wieku ludności, a także działań powojennej tendencji kompensacyjnej. Jak pisze I. Sobczak (1992: 53) „po zakończeniu II wojny światowej zmienił się charakter wielu procesów demograficznych, w tym i procesu tworzenia nowych związków małżeńskich. Zaczęła w nie występować nie tylko generacja osiągająca wiek matrymonialny, lecz także dochodziły do skutku ‘zaległe’ małżeństwa, których zawarciu przeszkodziła wojna. Nowe małżeństwa zawierały również osoby, które w wyniku działań wojennych straciły współmałżonka, lub których małżeństwa rozpadły się podczas rozłąki wojennej”. Do przyczyn wysokiej liczby zawieranych małżeństw w tym okresie zaliczyć można usamodzielnienie się młodych ludzi, łatwość uzyskania pracy i zdobycia zawodu, a także możliwość uzyskania mieszkania oraz pewność jutra, wynikająca z perspektywy rozwoju gospodarczego (Sobczak 1970: 80).

Wykres 2. Liczba zawieranych małżeństw w parafii w latach 1947-2018 w podziale na podokresy

Opracowanie na podstawie tablicy 2.

Druga połowa lat 50-tych oraz pierwsza połowa lat 60-tych charakteryzują się niższą liczbą zawieranych związków małżeńskich. Wpływ na to miała struktura wieku ludności, bowiem z początkiem lat 60-tych w wiek matrymonialny wchodziły niezbyt liczne roczniki młodzieży urodzonej w okresie wojennym. Druga połowa lat 60-tych i pierwsza połowa lat 70-tych to okres największej liczby zawieranych małżeństw w parafii, co wynika z faktu, że w wiek matrymonialny wchodziły w tym czasie liczna generacja urodzonych w latach 1947-1955. Pozytywny wpływ miał tu także napływ młodych osób, często samotnych, które tu wstępowały w związki małżeńskie. Wysoki poziom zwieranych związków małżeńskich utrzymuje się jeszcze w latach 1976-1980.

Kolejne lata charakteryzuje stała malejąca tendencja liczby zawieranych małżeństw w parafii. Stan ten wiąże się niewątpliwie z pogarszającą się strukturą ludności według wieku, tzw. procesem starzenia, a także niekorzystnym ruchem wewnętrznym, a mianowicie mniejszym napływem młodzieży, z jednoczesnym jej odpływem z Dolnego Miasta i Olszynki. Nie bez znaczenia były także wyburzenia niektórych budynków oraz przesiedlenia ich lokatorów do innych dzielnic Gdańska, które rozpoczęły się na przełomie lat 70-tych i 80-tych.

Autorka opracowania: Zygmunta Barańska.

Archiwalne fotografie pochodzą z domowych archiwów panien lub panów młodych uwiecznionych na zdjęciach.

Przypisy:
Chełstowska, M., Niemkiewicz, M., Woroniecka, A., Medowski, Z. 2009. Społeczność lokalna w procesie rewitalizacji – Program Społeczny „Dolne Miasto Otwarte’. Gdańsk, Urząd Miejski w Gdańsku.
Sobczak, I. 1970. Procesy demograficzne w województwie gdańskim w latach 1945-1965. Gdańsk, Wydawnictwo Morskie.
Sobczak, I. 1992. Obraz demograficzny województw nadmorskich Polski w latach 1946-1990. Wybrane liczby i tendencje rozwoju. Gdańsk, Instytut Bałtycki.