Nasiona zmieniają adres

Spółka Rolniczo-Handlowa z.o.o. o nazwie „Nasiona” działała w Gdańsku najprawdopodobniej od mniej więcej 1924/25 roku. Początkowo pod adresem Milchkannengasse (Stągiewna) 27. Ale już rok następny przyniósł drobną zmianę tej lokalizacji.

1 lutego 1926 r. firma oficjalnie zmieniła swoją siedzibę, o czym informowała swoich klientów (m.in. z Bolonii) na specjalnie przygotowanych i przesłanych do nich kartkach pocztowych:

Niniejszym uprzejmie informujemy, że nasze pomieszczenia biurowe z dniem pierwszego lutego zostały przeniesione na ul. Stągiewną 25 I. Nasze numery telefonów pozostają tak jak dotychczas – 7439 i 7880.

Po godzinach urzędowania biura jesteśmy dostępni pod numerem 7880.

Z wyrazami szacunku
„Nasiona”
Spółka Rolniczo-Handlowa z.o.o.

Prześledźmy w uzupełnieniu losy tej firmy związane zarówno z Gdańskiem jak i z miastem w którym działała centrala.

Włocławek

Pierwszy ślad „Nasion” do którego udało nam się dotrzeć pochodzi z 1923 roku. Jest to kilka reklam prasowych informujących czytelników o istnieniu spółki rolniczo-handlowej „Nasiona” – Krakowski, Tchórz i S-ka z siedzibą we Włocławku. Biura mieściły się na ulicy Przedmiejskiej 20 (róg Brzeskiej), a składy na Zamczej 10. Firma zajmowała się hurtowym zakupem i sprzedażą wszelkiego rodzaju tytułowych nasion pastewnych, koniczyn, artykułów strączkowych, oleistych, łubinu, saradeli itp. Sprzedawała też maszyny najnowszych systemów do czyszczenia koniczyn nasiennych.

W 1931 roku połączyła działalność biurową z magazynową ustalając dla nich jeden wspólny adres – Zamcza 14, o czym informowało na str. 17 Obwieszczenia Publicznego: dodatku do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości. R.15, Nr 89 A (7 listopada 1931).

Do rejestru handlowego, Działu A, sądu okręgowego we Włocławku w dniu 13 października 1931 roku pod Nr. 1144 przy firmie: „Nasiona”, Spółka Rolniczo-Handlowa, Krakowski, Tchórz i S-ka, wciągnięto co następuje: Siedziba spółki obecnie mieści się we Włocławku, Zamcza 14.

Włocławskie znane nam reklamy z lat 30. z reguły nie przypominają już wyglądem tych z poprzedniej dekady. Są tą klasyczne wizytówki na których widnieje nazwa firmy i jej adres. Całkowicie pozbawione one zostały w tej formie informacji o prowadzonej działalności.

Ale na tym nie kończy się przegląd materiałów reklamowych. Osobną kategorię stanowią informacje w których oprócz klasycznych danych o spółce z Włocławka pojawiają się też drobna, ale ważna dla nas wzmianka o przedstawicielstwie w Gdańsku.

Gdańsk

Lokalny oddział „Nasion” z Wyspy Spichrzów pojawił się pierwszy raz w Księdze Adresowej dla Gdańska w 1925 roku. A ostatni po nim ślad można znaleźć w tym samym źródle z 1939 roku. W zależności od rocznika księgi – firma chciała być kojarzona głównie z paszami (1925), rok później z koniczyną (1926), w następnym – z nasionami (1927), a w kolejnym z roślinami strączkowymi (1928). Chociaż w katalogu tematycznym firm przez wiele lat figurowała właśnie przy haśle ze wspomnianego 1926 roku. Można ją było wyszukać po kategorii tematycznej – koniczyna. Przez pewien czas (lata 1928/29) posiadała magazyn na ulicy Judengasse (Spichrzowej) 7. A w latach 30. na Hopfengasse (Chmielnej) 14.

W Roczniku Związku Polskich Zrzeszeń Ogrodniczych. R. 5 (1932) na str. 65 widnieje taka notka o tej filii:

(…) Przedstawicielstwo w Gdańsku: „Nasiona” Milchkannengasse 25, tel. 274-91. Kupno i sprzedaż ziemiopłodów i nasion w szczególności koniczyn wszelkiego rodzaju, nasion oleistych jak: rzepiki, mak, gorczyca i t. p. Maszyny najnowszych systemów do czyszczenia nasion.

W drugiej połowie wspomnianej dekady „Nasiona” przeniosły swoje biura z Milchkannengasse (Stągiewnej) 25 na ulicę Langer Markt (Długi Targ) 1. A istnieje też drobny ślad funkcjonowania oddziału tej spółki w Gdyni (lata 1938-1939).

W czasie wojny pod podanym adresem nikt nie prowadził już podobnej działalności. Można zatem sądzić, że firma została zlikwidowana. A właściciele… no właśnie. Przeglądając różne przedwojenne źródła można dostrzec, że informacje o firmie pojawiały się dość często w publikacjach, których odbiorcami i czytelnikami byli Żydzi. Stąd można wysnuć wniosek, że interes prowadzili przedstawiciele tej właśnie nacji. A wszyscy wiemy jaki los ich spotkał w omawianym okresie.

Autor tekstu: Jacek Górski
Tłumaczenie kartki: Andreas Kasperski.

Firmowe – kartka pocztowa i koperta pochodzą z kolekcji Opowiadaczy Historii Dolnego Miasta w Gdańsku.
Źródła cytowanych reklam:
1/ Dla Włocławka:
Słowo Kujawskie 1923, R. 6, nr 176 str. 2
Przewodnik po I Kujawskiej Wystawie Rolniczo-Przemysłowej we Włocławku : od dnia 15. do dnia 19 sierpnia 1923 r. str. 46
Słowo Kujawskie 1923, R. 6, nr 178 str. 2
Żydostwo polskie swym braciom, którzy walczyli o niepodległość i wolność kraju: 1905-1918. Wydanie z 1936 r. Str. 147
Trybuna Akademicka: centralny organ Związku Żydowskich Akademickich Instytucji Samopomocowych Uczelni Polskich: Warszawa, Kraków, Wilno R.17, nr 3 (czerwiec 1937) str. 2 i 3.
Trybuna Akademicka: centralny organ Związku Żydowskich Akademickich Instytucji Samopomocowych Uczelni Polskich: Warszawa, Kraków, Wilno R.18, nr 1 (styczeń 1938) str. 2
Trybuna Akademicka: centralny organ Związku Żydowskich Akademickich Instytucji Samopomocowych Uczelni Polskich: Warszawa, Kraków, Wilno R.19, nr 3/4 = nr 149/150 (maj/czerwiec 1939) str. 9
2/ Dla Gdańska:
Trybuna Akademicka: centralny organ Związku Żydowskich Akademickich Instytucji Samopomocowych Uczelni Polskich: Warszawa, Kraków, Wilno R.5, nr 7/8 (lipiec/sierpień 1927) str. 30
Trybuna Akademicka: centralny organ Związku Żydowskich Akademickich Instytucji Samopomocowych Uczelni Polskich: Warszawa, Kraków, Wilno R.6, nr 10 (październik 1928) = nr 54 str. 28
Kujawianin. Informator handlowo-przemysłowy 1928. str. 11
Kujawianin: kalendarz na rok 1928. R. 8 str. 11
Kupiec-Świat Kupiecki; pisma złączone; oficjalny Organ Związku Towarzystw Kupieckich Polski Zachodniej; najstarszy tygodnik kupiecko przemysłowy w Polsce 1931.02.12 R.25 Nr 6 str. 26
Kujawianin: kalendarz na rok 1931. R. 11 str. 10
Statystyka porównawcza dochodów gospodarstw folwarcznych położonych w powiatach włocławskim, nieszawskim i lipnowskim za lata gospodarcze 1930/31, 1931/32 i 1932/33 : średnie z lat 1930/31 do 1932/33 oraz średnie z trzechlecia str. 6
Przegląd Handlowy: tygodnik poświęcony sprawom handlu, przemysłu i finansów: organ Centrali Związku Kupców R. 14, nr jubileuszowy (1 września 1935) str. 48