Po statki na Stągiewną

Jaki prezent można było w 1928 roku kupić w Gdańsku na Wielkanoc? Na przykład taki oto:

W sam raz na Wielkanoc!
Serwisy kawowe, obiadowe i takie do prania/zmywania(?). Kryształowe i niklowe naczynia, łyżki i sztućce z alpaki, we wszystkich wzorach i przedziałach cenowych. A także wiele innych gustownych upominków w dużym wyborze w przystępnych niskich cenach.
C. Gustav Rautenberg
Stągiewna 13.

Ta historia wcale nie rozpoczyna się jednak na ulicy Stągiewnej. Jej pierwszy rozdział został napisany na Długim Targu 37 mniej więcej w 1880 roku. To tam właśnie kupiec Carl Gustav Rautenberg codziennie rano zapraszał swoich klientów do magazynu pełnego różnorodnych sprzętów gospodarczych. Na składzie miał elementy wyposażenia domu wśród których na uwagę zasługiwały te przeznaczone do kuchni. Ważne miejsce wśród nich zajmowały też delikatne przedmioty szklane. Ogólnikowo i standardowo opisane. Ale dzięki zachowanej reklamie z 1881 roku wiemy zdecydowanie więcej o oferowanym asortymencie.

Stała ekspozycja modelowej kuchni. Łóżka żelazne. Materace z trawy morskiej i wodorostów. Kuchenki naftowe. Z gwarancją bezwonności. Mosiężne, szklane i emaliowane umywalki.
Komplet emaliowanych naczyń kuchennych z blachy w kolorze cynowym, niebieskim, białym i szarym.
Meble kuchenne, szafki na lód, maszyny do lodu. A także wszystkie artykuły gospodarstwa domowego i kuchni, w tym naczynia porcelanowe, polecane w najniższych cenach.
Magazyn wyposażenia domu i kuchni, sklep z artykułami ze szkła, porcelany i wyrobami ceramicznymi.

W ostatniej dekadzie XIX wieku budynek na ulicy Milchkannengasse (Stągiewnej) 13 przeszedł z rąk C. Ehmsa w ręce C. Rautenberga. A zmiana ta została odnotowana w pierwszej dostępnej Księdze Adresowej ze wspomnianego dziesięciolecia. A było to w 1896 roku. Widniała w niej informacja o dwóch adresach pod którymi prowadził swoją działalność znany nam kupiec. Na Stągiewnej miał magazyn artykułów porcelanowych, szklanych i gospodarstwa domowego. A na Długim Targu 35 postanowił przyjmować petentów w swoim dawnym biurze. Do samego magazynu nie miał daleko, bo mieszkał pod tym samym adresem na Stągiewnej. I tak było prawie do końca wieku XIX. Od mniej więcej 1900 roku z nieznanych nam przyczyn biuro na Długim Targu przestało funkcjonować. A cała działalność prowadzona już była wyłącznie na ulicy Stągiewnej. I to się nie zmieniło do II wojny światowej. Chociaż następowały zmiany własnościowe. Pod koniec pierwszej dekady XX wieku właścicielem sklepu i magazynu został kupiec Georg Wolf i prowadził go przez kolejne kilkanaście lat. Kolejną zapisaną w Księgach właścicielką magazynu kupca C. Rautenberga była Sally Gutkind. Dzięki ogłoszeniom prasowym z lat 1922-1937 możemy zapoznać się z ówczesną ofertą handlową tego miejsca. Oto jeden z takich reklamowych tekstów

Sprzęt domowy i kuchenny. Szkło stołowe i luksusowe. Porcelana i fajans dla gospodarstw domowych i hoteli po znanych cenach przystępnych.

I kto wie, czy gdyby nie wybuch II wojny światowej, to Sally Gutkind byłaby właścicielką wspomnianego magazynu sprzętów domowych i artykułów podarunkowych także po 1939 roku. Ale tak się nie stało i w źródłach z lat 1939-1942 sprzętami szklanymi i porcelanowymi handlował w tym miejscu Walter Claaß.
Chcąc usytuować na współczesnej mapie omawiany od początku budynek z Milchkannengasse 13, byłoby to mniej więcej w rejonie współczesnej Żabki.
Jako ciekawostkę dodamy, że zwróciliśmy uwagę na pewną reklamę prasową. W latach 90. przez jakiś czas pod adresem Stągiewna 12 działała hurtownia CAL mająca w swoje ofercie też wyposażenie domu – ale bardziej nastawione na hydraulikę i wyposażenie łazienek. W tamtym okresie sklep ten funkcjonował jednak po drugiej stronie ulicy bliżej Mostu Stągiewnego.

Na koniec kilka słów wyjaśnienia odnośnie tytułowych statków. Otóż dawniej statkami określano naczynia stołowe, naczynia kuchenne. A uważny czytelnik dostrzeże też ten wyraz w jednej z reklam prasowych z lat 30.

Autor tekstu: Jacek Górski.
Pomoc w tłumaczeniu niemieckich tekstów – Andreas Kasperski.
Dwie oryginalne koperty firmowe pochodzą z kolekcji Opowiadaczy Historii Dolnego Miasta w Gdańsku.
Reklama hurtowni CAL – Dziennik Bałtycki, nr 250 z 8 lipca 1993 r., str. 7.
Ogłoszenia prasowe pochodzą z lat – 1881, 1922, 1925, 1927, 1928 (dwa), 1931, 1934, 1936, 1937.

P.S. I kiedy już wszystko w tej układance adresowej wydawało się takie bardzo proste i nieskomplikowane, nagle odkryliśmy inserat z 1880 roku w którym C. Gustav Rautenberg reklamuje szkło, porcelanę i sprzęt domowy dostępne na ulicy… Milchkannengasse 13. Czyżby zatem historia tego biznesu od samego początku związana była jednak z ulicą Stągiewną… Może kiedyś uda nam się to ustalić dokładniej…