Radna

Czy znacie najbardziej chemiczną ulicę na Dolnym Mieście?…
Może to będzie zaskoczeniem, ale taką ulicą jest właśnie ulica Radna.
Nie wierzycie? Oto dowód…

Rad to pierwiastek chemiczny z grupy metali ziem alkalicznych o symbolu Ra (od łacińskiego Radium).
A skoro o symbolach mowa – Na to symbol sodu (od łacińskiego natrium).

Odłóżmy jednak na bok to żartobliwe skojarzenie Rad + Na i skupmy się na faktach.
Ulica Radna biegnie od początku swojego istnienia w tej samej prostej linii, co współczesna Łąkowa i współczesna Wróbla. Przez całą długość tych trzech ulic środkiem płynęła kiedyś woda w jednym z trzech rowów odwadniających Dolne Miasto. Rowów, które powstawały w XVII i na początku XVIII wieku. Datę akurat jej wytyczenia szacuje się na rok mniej więcej 1650. Chociaż wówczas istniały w tym miejscu dwie ulice przypisane do dwóch brzegów wykopanego kanału. Ścieżka wzdłuż brzegu od strony zachodniej (bliżej współczesnej Przyokopowej) nosił nazwę Kuckuckengasse czyli Kukułczej. A ścieżka po drugiej stronie czyli bliżej wałów fortyfikacyjnych ze względu na sąsiedztwo pobliskich zabudowań w których obowiązywała kwarantanna (były to tzw. Domy Zarazy) przybrała nazwę Pestilenzgasse czyli Zarazy. Nazwa ta ponad 100 lat później wyparła też wspomnianą wcześniej Kukułczą i w ten sposób mniej więcej w 1763 roku ujednolicono nazwy dla obu brzegów kanału.
Musiało minąć kolejne ponad 130 lat, aby na przełomie lat 1882 i 1883 na mapie pojawiła się w tym miejscu nazwa Gartengasse. Trzeba przyznać, że ulica Ogrodowa musiała wywoływać zdecydowanie bardziej miłe skojarzenia, niż ta medyczna i epidemiologiczna wcześniejsza nazwa.
Nie była jednak to ostatnia zmiana przed II wojną światową. Kiedy przyszedł rok mniej więcej 1929 – na domach zawisły tablice z nową nazwą ulicy. Tym razem jej patronem został Karl August Groddeck – nadburmistrz miasta w latach 1851-1862. Ulica Groddeckgasse funkcjonowała do 1945 roku. I należało do niej łącznie tylko 5 kamienic leżących pomiędzy ulicą Zieloną i ulicą Toruńską.
Po wojnie przemianowano ją na istniejącą do dzisiaj ulicę Radną (czyżby jakieś nawiązanie do funkcji przedwojennego patrona?…).

W uzupełnieniu zapraszamy do obejrzenia trzech znanych nam zdjęć kamienic z ulicy Radnej zrobionych w 1979 r.

Autor artykułu: Jacek Górski.

Do stworzenia fragmentu mapy wykorzystano stronę Mapster.

Autor wszystkich czarno-białych powojennych fotografii: Artur Wołosewicz.

Źródło: Sobiecka L., Kaliszczak M. (ed.), Gdańsk – Dolne Miasto. Dokumentacja historyczno-urbanistyczna, PP Pracownie Konserwacji Zabytków Oddział w Gdańsku Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, Gdańsk 1979.