Rehbronn Hans – szyftarz z Królikarni?
Na kilku znanych egzemplarzach sztucera myśliwskiego typu M98 wyprodukowanego przez fabrykę broni „Gewehrfabrik Danzig” w latach 1920/21 oprócz standardowych znakowań na broni występują też inne.
Jedno z nich występuje na drewnianym łożu broni po lewej stronie na uchwycie pod komorą zamkową. Znajduje się tam znakowanie w postaci wytłoczonego (stemplowanego) napisu w dwóch liniach o treści:
Hans Rehbronn
Danzig
Znakowanie na łożu broni „Hans Rehbronn Danzig”. Foto: forum.robsoft.nu
Na obecną chwilę takie znakowanie na broni pochodzącej z Gdańska jest znane w dwóch przypadkach, na egzemplarzach o numerach seryjnych:
1693
2303
Być może tych znakowań jest ich więcej, lub przynajmniej było. Bowiem napis ten mógł zniknąć podczas renowacji samego łoża w późniejszym czasie albo po jego wymianie, jak się często też zdarza.
Znakowanie to natomiast nie występuje na innym typie broni z Gdańska (a przynajmniej nie znaleziono do tej pory), a mianowicie małokalibrowym karabinku sportowym Modell 2.
Zatem co oznaczało to znakowanie i kim był Hans Rehbronn?
Hans Rehbronn pojawia się w księgach adresowych miasta Gdańska około roku 1911. Figuruje w nich jako handlowiec (Kaufmann) w bliżej nieokreślonej branży (nie udało się tego ustalić na razie). Jednak jego interes musi się prężnie rozwijać i prosperować, skoro w dość krótkim czasie zmienia adresy swojej siedziby. Początkowo urzęduje przy Jopengasse 10 (ul. Piwna), później na Um Holzraum 6 (ta ulica już nie istnieje), a w końcu na ulicy Holzmarkt 7 (ul. Targ Drzewny).
Jaki zatem jest jego związek z tym znakowaniem na broni. Wydawać by się mogło że prosty. Skoro był handlowcem, mógł przecież się zajmować również handlem bronią. Jest to jednak w mojej opinii wątpliwe, prawda może być o wiele ciekawsza.
Otóż bowiem na przełomie lat 1920/21 Hans Rehbronn otwiera niespodziewanie nowy biznes świadczący usługi w zakresie stolarki budowlanej jak i również wytwarzaniu stylowych mebli gdańskich.
Siedziba główna pozostawała nadal przy Targu Drzewnym, natomiast sam warsztat lub zakład produkcyjny mieścił się w budynku należącym dawniej do fabryki karabinów, mieszczącym się na jej tyłach przy adresie Kolkowgasse 15a (obecnie ul. Królikarnia). Tuż obok po sąsiedzku przy Kolkowgasse 15 znajdował się jego magazyn (skład) jego firmy.
Po zakończeniu I WŚ prawdopodobnie część budynków należących do fabryki broni została oddana pod wynajem innym przedsiębiorcom. Na czym również skorzystał pan Rehbronn jak większość ówczesnych gdański przedsiębiorców, wynajmując je pod swoją nową działalność. Na te informację można natrafić głównie w Księgach Adresowych miasta Gdańska pochodzących z tamtego okresu przeprowadzając stosowną kwerendę.
Prawdopodobnie rozpoczęcie działalności przez Hansa Rehbonna tuż przy fabryce karabinów na Kolkowgasse nie było całkiem przypadkowe. I oprócz wynajmu samych pomieszczeń, również otrzymał dostęp do maszyn tam się znajdujących. Co może oznaczać że w tym miejscu wcześniej znajdowała się tam zakładowa stolarnia obsługująca fabrykę karabinów.
Zatem tak przy okazji oznaczałoby to, że być może zlokalizowaliśmy jeden z działów produkcyjnych dawnej Królewsko Pruskiej Fabryki Karabinów w którym wytwarzano łoża do karabinów (?).
Nie wiadomo jednak czy przygoda p. Rehbronna z produkcją łoży do broni była tylko incydentalna, czy też firma była w owym czasie stałym dostawcą do Gewehrfabrik Danzig. A jeśli tak to na jakich zasadach ta współpraca się odbywała.
Przy tej okazji wytłumaczę się z tytułu niniejszego artykułu. Szyftarz to z definicji rzemieślnik dawnej profesji zajmujący się wytwarzaniem łoży (wyłącznie) do broni palnej. W późniejszym okresie ten zawód zanikł i połączył się z rusznikarstwem bezpośrednio. Współcześnie mało już kto wie, czym zajmował się przedstawiciel tego zawodu.
Czy Hans Rehbronn był szyftarzem? Tego nie powiem jednoznacznie. W każdym bądź razie dane było mu wytwarzać łoża do broni lub przynajmniej oferował taką możliwość w swoim zakładzie.
Być może jak każdy rzemieślnik oznaczał w ten sposób swoje wyroby, a być może była to forma specyficznej reklamy, tak aby zwrócić na siebie uwagę u odbiorców (broń ta była przecież eksportowana) w celu otrzymania jakiś większych zleceń na te specyficzne bądź co bądź asortymenty produkcyjne.
A tak wyglądał teren z przedwojennego Kolkowgasse 15a 2 II 2020 roku (to jest zaplecze dawnego Hydrosteru i obecnego LPP). Autor zdjęć – Jacek Górski.
Powyższy artykuł dotyczy stanu wiedzy na dzień 2020.02.06.
Bibliografia:
1/ Adreßbuch für Danzig und Vororte 1921
2/ Plan miasta Gdańska – Buhse, 1880 r.
3/ „Hans Rehbronn Danzig 8×57 IS”
4/ Danszig 8×57 stämplar v. sida.JPG
5/ Google Maps
Autor tekstu: Piotr J. Bochyński
P.S. Ciekawostką możebyć fakt, że Hans Rehbronn wystawiał się na II Targach Poznańskich organizowanych w dniach 19-27 marca 1922 r. Źródło – II-gi Targ Poznański: wystawa wzorów przemysłu i hurtu polskiego 19/III-27/III 1922: urzędowy spis wystawców Targu Poznańskiego. [dopisek Jacka Górskiego].
