Rok 2021

Kolejny pracowity rok za nami. 12 dziwnych i nieprzewidywalnych miesięcyr. 52 zaskakujące tygodnie. 365 dni pełnych niespodzianek.
Przejrzyjmy wspólnie dwanaście kartek z tego starego już od dzisiaj kalendarza na 2021 rok. I przypomnijmy sobie te najciekawsze tematy i wydarzenia z poszczególnych miesięcy. Jak zwykle – niektóre z nich okraszone są komentarzami Opowiadaczek i Opowiadaczy Historii Dolnego Miasta w Gdańsku.

Styczeń rozpoczął się komiksowo. A to za sprawą plansz, które pojawiły się w oknach czerwonego tramwaju. Na przechodniów i kierowców spoglądali przez szybę dzielni woje Mirmiła – Kajko i Kokosz. 24 stycznia palił się dom na placu Wałowym 2. Ponieważ zima w styczniu była bardzo mroźna – powróciła też we wspomnieniach na portalu. Było o hokeistach, o lodowisku oraz o łyżwiarzach. Ale ten miesiąc został też zapamiętany dzięki pierwszej części wyjątkowego opracowania o Ludność Dolnego Miasta i Olszynki w Gdańsku po 1945 roku autorstwa Zygmunty Barańskiej. Ciekawe czy nasi czytelnicy spodziewali się, że przez kolejne 5 miesięcy w dziesięciu osobnych częściach opublikujemy tyle ciekawego, niedostępnego wcześniej w takiej postaci materiału.
Danuta Płuzińska-Siemieniuk tak wspomina tę publikację:

Najbardziej podobała mi się w OH praca naszej koleżanki Zygmunty, która w profesjonalny sposób, mrówczą pracą i z pełnym zapałem ukazała przekrój warstw społecznych na przestrzeni lat na DM.

Mniej więcej w połowie stycznia nasze stowarzyszenie zostało wpisane do bazy na stronie Archiwa Społeczne.
W styczniu otwarto też oferty na wykonawców projektu przebudowy placu Wałowego.

W najkrótszym miesiącu w roku po styczniowej pracy podsumowującej poprzedni rok unieśliśmy się ponad chmury i spojrzeliśmy na Dolne Miasto z tej właśnie perspektywy. A potem pierwszy raz założyliśmy czapki Lokalnych Przewodników wydane w limitowanej serii przez Instytut Kultury Miejskiej. Każda dzielnica otrzymała ciepłe nakrycie głowy zaprojektowane przez inną osobę i dzięki temu wzór na czapce z Dolnego Miasta jest niepowtarzalny. Specjalnie z tej okazji zorganizowano nawet w okolicy bastionów sesję zdjęciową w tych właśnie czapkach.
W tym miesiącu rozpoczęła się rewitalizacja ulicy Polnej oraz odbyło się badanie preferencji odnośnie przyszłej funkcji Młyna przy Kamiennej Śluzie w Gdańsku.
Kiedy powstawał w 2017 roku artykuł o Foto-Kosmos z Reduty Dzik – liczyliśmy na rozwinięcie tego wątku. I oto cztery lata później poznaliśmy więcej szczegółów na temat tytułowego zakładu fotograficznego i pana Stefana Rolbieckiego, który ten zakład prowadził.

Zostańmy jeszcze przez chwilę przy temacie zdjęć. W marcu pomogliśmy pewnemu panu w rozwiązaniu jego rodzinnej przedwojennej zagadki. Chodziło o zakład fotograficzny z ulicy Stągiewnej w którym jego dziadek zrobił sobie portretowe zdjęcie. Tak się składa, że podejrzewaliśmy, które atelier mogło zostać wówczas odwiedzone. I nie myliliśmy się.
Kolejnym zakładem fotograficznym wspominanym – akurat przy okazji 8 marca – był ten z ulicy Żabi Kruk. Portrety czterech kobiet zainspirowały Opowiadaczki do zrealizowania współczesnej sesji zdjęciowej w podobnym klimacie. A wspominało o tej sesji nawet Trojmiasto.pl.
24 marca za sprawą tej ulotki przypomnieliśmy sobie, że pierwsza Biedronka na Łąkowej ma już równo 10 lat. A dokładnie 20 dni wcześniej rozpoczęliśmy prezentację ciekawych gawęd ornitologicznych autorstwa Mariusza Lehmanna. Wszystkie kojarzone z pojedynczą literką K, która pojawiła się już 15 razy w tytułach artykułów.
W tym miesiącu rozpoczęła się też rewitalizacja ulicy Wierzbowej oraz podpisano umowę na projekt zagospodarowania placu Wałowego.
A w marcu oraz miesiącu następnym dwie osoby z Opowiadaczy poznawały tajniki przedwojennych gdańskich ksiąg adresowych, kartoteki meldunkowej mieszkańców Gdańska oraz ksiąg metrykalnych Gdańszczan.

W kwietniu 2021 roku po rocznej przerwie ponownie mogliśmy zaprosić na cykl wiosennych spacerów i wykładów (on-line/off-line) przygotowujących do letnich wycieczek z Lokalnymi Przewodnikami i Przewodnikami, które rozpoczęły się tradycyjnie w czerwcu, a  skończyły trzy miesiące później.
Mniej więcej w połowie miesiąca E. Woroniecka, A. Nawrocka-Morze i J. Górski podczas Drzwi Otwartych Dworu Uphagena Arche Hotel Gdańsk poprowadzili spacer z inwestorami.
24 kwietnia odbyło się wielkie sprzątanie Dolnego Miasta. Na budynku dawnych koszar Wiebego coraz wyraźniej widać już było zarys odbudowywanych wież. Ogłoszono przetarg na budowę objazdu Bramy Nizinnej, który rozstrzygnięto w lipcu (wybrano ofertę firmy Strabag opiewającą na sumę 15,989 mln zł). A w Internecie ruszyło badanie opinii mieszkańców na temat efektów rewitalizacji Dolnego Miasta w Gdańsku.
Na portalu pojawiło się jedno z najpopularniejszych zdjęć omawianego roku.
A pewien Opowiadacz uświadomił sobie, że jest już w OH od dokładnie dziesięciu lat.

Cały czas pamiętam mój pierwszy kontakt z Opowiadaczami na piętrze budynku CSW Łaźnia podczas spotkania o wodzie na Dolnym Mieście. Wcześniej sięgałem pamięcią do tych wspomnień przy różnych okazjach. Ale dopiero w 2021 roku uświadomiłem sobie, że właśnie mija równo 10 lat od czasu jak na tamto spotkanie przyszedłem i od czasu jak zacząłem się mocno angażować w życie mojej rodzinnej dzielnicy.

Jacek Górski

Miesiąc później Opowiadaczka Ela też sięgnęła do swoich dziesięcioletnich pokładów wspomnień z tego samego powodu.
Na portalu pojawiło się jedno z najcenniejszych przedwojennych zdjęć w roku.
W sobotę 22 maja na terenie zaprzyjaźnionej z nami Reduty odbył się wykład bez prądu na temat motoryzacyjnego Wolnego i Dolnego Miasta.
A skoro o samochodach mowa – kierowcy i piesi musieli powoli zmienić swoje przyzwyczajenia, ponieważ w drugiej połowie maja nastąpiła zmiana organizacji ruchu w związku z przebudową mostu Stągiewnego. Kto wie – może za rok napiszemy, że most ten jest już zgodnie z planem mostem zwodzonym…
Bardzo gorącym tematem maja był też spór o umowę PPP dla Dolnego Miasta.

W czerwcu rozpoczęliśmy oficjalną sprzedaż drugiego wydania naszej książki „Historia Dolnego Miasta do 1945 r.” Pierwszy raz spotkaliśmy się też w klubie gier planszowych ISE Pogramy, który regularnie już od tej pory działa w Inkubatorze Sąsiedzkiej Energii na ul Reduta Wyskok 2. 14 czerwca 2021 roku przedwojenna kartka pocztowa w której mała Eva zaprasza swoją koleżankę Ilonę na urodziny 1933/34 z kolekcji Opowiadaczy zajęła III miejsce ex aequo z projektem willi położonej w Sopocie przy ul. Władysława IV 3/5 – widok od frontu – Archiwum Państwowe w Gdańsku Oddział w Gdyni w plebiscycie na „Archiwalne Źródło Roku 2021” w kategorii: Źródło archiwalne o największych walorach estetycznych i artystycznych.
19 czerwca Marek Barański poprowadził spacer zorganizowany przez CSW Łaźnia dotyczący Różnorodności architektonicznej Dolnego Miasta. Początkowo spacer ten miał się odbyć w październiku 2020 roku. Ale ze względu na wprowadzone wówczas obostrzenia, nie doszedł do skutku.
Pod koniec tego miesiąca (25-27 VI) powróciliśmy z przyjemnością na plac Wałowy. W trzydniowym wydarzeniu o tytule „Miasto, Wracam” opowiadaliśmy o historii placu Wałowego (J. Górski), zorganizowaliśmy grę terenową „Zegar z placu Wałowego” (A. Nawrocka-Morze, A. Morze, D. Płuzińska-Siemieniuk, E. Woroniecka, J. Górski, J. Siemieniuk, M. Rybińska) oraz poprowadziliśmy dedykowane spacery po tej części Gdańska (E. Woroniecka, J. Górski).
Na portalu w czerwcu jako pierwsi odkryliśmy tajemnicę welodromu na Chłodnej oraz pokazaliśmy najstarsze wg nas zachowane zdjęcie mieszkańca ulicy Sempołowskiej. Rozpoczęliśmy też prezentację cyklu wspomnień Marka, prostego chłopaka z Dolnego Miasta. Do grudnia ukazało się już 6 części tego pamiętnika.

Teraz przewrotnie zaczniemy od końca. W ostatnim tygodniu lipca w ramach Jarmarku św. Dominika pchli targ zagościł ponownie na Długich Ogrodach i pierwszy raz na ulicy Łąkowej. A na finiszu miesiąca wielbiciele piwa zawitali na Dolne Miasto do Królewskiej Fabryki Karabinów na imprezę Craft Beer Fiesta.
W ramach Poczty planszówkowej testowaliśmy gry – Sagrada, Na straganie i Imago Family. Ta pierwsza tak nas zauroczyła, że zakupiliśmy ją do naszego klubu ISE Pogramy.
Na początku wakacji najbardziej jednak przygotowywaliśmy się do wydarzenia pod tytułem – „Wyłącz komputer i chodź z nami na urodzinowy spacer”, które odbyło się w sobotę 10 lipca 2021 r. A hitem spaceru były domki dla owadów, które można było wygrać tego dnia, biorąc udział w konkursie na spostrzegawczość.

Róża Kasperska właśnie na ten spacer zwróciła w pierwszej kolejności uwagę w swojej wypowiedzi:

Wydarzenia całego roku były udane i trudno wybrać coś, co się mogło nie podobać. A co się mogło podobać – myślę, że m.in. to wydarzenie pod hasłem – zamknij komputer i chodź na spacer.

Jeżeli chodzi o artykuły, to udało nam się rozwinąć temat rakiety ze stadionu i ostatniego magla na Dolnym Mieście.

W pierwszej połowie sierpnia udało nam się spotkać na żywo z zespołem Inkolinia, który jeden ze swoich teledysków kręcił właśnie na Dolnym Mieście. Chodzi dokładniej o piosenkę „Poczekaj”. Rozmowa trwała prawie dwie godziny. I dowiedzieliśmy się wielu ciekawych historii z jesiennego planu filmowego.
Podpisano umowę z firmą, która uwzględni wszystkie wymagania konserwatora zabytków, zaprojektuje a następnie zagospodaruje niemal cały obszar zwany „Opływem Motławy”.
W ramach Poczty planszówkowej testowaliśmy wówczas przez 8 dni gry – Abalone, Paryż – miasto świateł i Hero Realms. Ta ostatnia została zakupiona tydzień później do kolekcji i już była wielokrotnie później grana.
Pod koniec wakacji na Dolnym Mieście miała miejsce impreza „Dawno temu na Dolnym Mieście” o której najwięcej chyba powie zrealizowany tamtego dnia materiał zdjęciowy…

oraz opinia jednej z Opowiadaczek.

Świetną rzeczą, która nam się udała, to to, że w sumie rzutem na taśmę i prawie w ostatniej chwili zrobiliśmy Dawno temu na Dolnym Mieście. Był, szał, emocje, napięcie i trudności. Ale warto było, efekt był przepiękny i jakże widowiskowy.

Danuta Pluzinska-Siemieniuk

Tytułem uzupełnienia powiedzmy, że całość rozpoczęła się od uroczystej parady. A następnie w gościnnych przestrzeniach Reduty zaproponowaliśmy uczestnikom moc atrakcji i dla tych młodszych i dla tych starszych. Można było obejrzeć wystawę archiwalnych zdjęć. Wziąć udział w spacerach po Dolnym Mieście. Obejrzeć archiwalne tramwajowe zdjęcia, a nawet do takiego prawdziwego tramwaju wejść. A to tylko kilka atrakcji z bogatej listy, która została na ten dzień przygotowana.

Jak wrzesień to szkoła. A jak szkoła, to trzeba podkreślić, że w minionym roku Szkoła Podstawowa nr 65 świętowała swoje 60-lecie. A pod koniec września tradycyjnie zorganizowała lokalne pożegnanie lata.
Jacek Górski wziął udział w Konferencji pt. „Pójdź, dziecię! ja Cię uczyć każę! Świadectwa życia szkolnego na Pomorzu” i opowiadał o tym jak w jednej z gdańskich szkół rodziła się Solidarność.
Odbyło się losowanie numerów do projektów w Budżecie Obywatelskim.
Nad Nową Motławą powstał tymczasowy most łączący ulicę Szopy z Wyspą Spichrzów.
Rozpoczęły się zapisy na wyremontowane mieszkania z zasobów TBS „Motława” przy ul. Kurzej 14 i 15/16.
Jeżeli chodzi o przypomniane osób z Dolnego Miasta – to we wrześniu udało się opublikować wspomnienie o siostrze Werze Ziółkowskiej. Zapoczątkowaliśmy też cykl ciekawych wspomnień z ulicy Reduta Dzik.

W październiku w ramach Poczty planszówkowej testowaliśmy gry – Jednym słowem, Brzdęk – nie drażnij smoka i Wielka wystawa dinozaurów.
To był miesiąc serii. Pierwsza zupełnie nowa seria ciekawych tekstów opublikowanych w Internecie w tamtym okresie dotyczyła pracy w Unimorze. Druga to premierowe wspomnienia z Olszynki. A trzecia kojarzyła się z hasłem Pewex.
Dwukrotnie w październiku zapraszaliśmy współnie z CSW Łaźnia na Rodzinne Spacery po Dolnym Mieście. W pierwszą sobotę spacerowaliśmy z Andreasem Kasperskim szlakiem wydarzeń kulturalnych, a w trzecią z Patrykiem Muntowskim szlakiem badań archeologicznych prowadzonych w naszej dzielnicy.
Pod koniec miesiąca nagrywaliśmy wypowiedzi do interaktywnego przewodnika po Dolnym Mieście, przygotowywanym przez jedną z dolnomiejskich firm we współpracy z firmami z Włoch i Hiszpanii. Nie zdradzimy w tym miejscu wszystkich osób, które będzie można w nim zobaczyć. Ale o jednej z nich powiemy, bo podobają nas się jej wspomnienia.

Ja najbardziej przeżyłam nasz projekt p.t. „In the City EU”, który realizowaliśmy wspolnie z firmą CTA. Nagrywaliśmy przed kamerą informacje turystyczne do międzynarodowego, mobilnego przewodnika po Dolnym Miescie. Czułam dumę w sercu, kiedy mogłam to robić. Pokazywaliśmy światu – jaki nasz Gdańsk jest piękny i jaką perłę w sobie kryje. Perłę, którą jest nasze Dolne Miasto.

Anna Nawrocka-Morze

Listopad rozpoczęliśmy od wspomnień o naszym piracie, a skończyliśmy na opisie miejsc na Dolnym Mieście, gdzie można dobrze zjeść. A gdzieś pośrodku prosiliśmy o pomoc w poznaniu powojennych losów Elżbiety Teshmer z ulicy Skotnickiej. Żony Piotra Teshmera, jedynego kolejarza walczącego w Polskim Urzędzie-Pocztowo Telegraficznym na Heveliusplatz.
W klubie ISE Pogramy na stole leżały tym razem – Jednym Słowem i Karak, a także Choinka oraz Hollywood.

I w końcu nadszedł czas na grudzień. Miesiąc składania wniosków i projektów w konkursach miejskich. Ale nie o tym będzie w tym podsumowaniu. Wydarzeniem miesiąca było niewątpliwie odpalenie choinki na Dolnym Mieście. Przygotowania do tego wydarzenia z 7 grudnia rozpoczęły się ponad miesiąc wcześniej. I cieszy fakt, że choinka ta została zrealizowana przy współpracy z wieloma lokalnymi i nie tylko partnerami. Sami zobaczcie – jak obszerna jest ta lista. Miasto Gdańsk, Rada Dzielnicy Śródmieście, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Gdańsku, Biuro Rozwoju Gdańska, Gdańskie Autobusy i Tramwaje, Fundacja Gdańska, Fundacja Oparcia Społecznego Aleksandry FOSA, Szkoła Podstawowa nr 65 im. Alfa Liczmańskiego ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Lokalnych Bliżej Centrum, Mrowisko – Centrum Reduta, Fundacja LPP, Dwór Uphagena Arche Hotel Gdańsk, EURO STYL, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gedanus Dzielnicowy Dom Kultury, Werbrand – social media z wizją. Prowadzenie – Andrzej Stawicki.

Mikołaj Dolnomiejski wspomina to wydarzenie w samych superlatywach:

W ten grudniowy czas kiedy wszyscy przygotowują się do świąt jest chwila na to, aby wyjść z domu i w miłej świątecznej atmosferze spędzić jedną, albo nawet i dwie godziny. Przy dźwiękach kolęd śpiewanych przez seniorów i świątecznych piosenek śpiewanych przez dzieci. Z kubkiem ciepłego barszczu albo z miseczką bigosu. Z rękodziełem kupionym na szkolnym stoisku i ze świąteczną pamiątką zrobioną razem z animatorkami z Fosy. W taki dzień nie może zabraknąć Mikołaja, którego można niespodziewanie spotkać na ulicy, porozmawiać, zrobić sobie z nim zdjęcie, a nawet dostać prezent z jego czerwonego worka pełnego świątecznych skarbów. A radość na twarzach dzieci i dorosłych – niezapomniana.

3 grudnia Towarzystwa Profilaktyki Środowiskowej „Mrowisko” otrzymało symboliczne klucze do swojego nowego budynku na Dolnym Mieście. A to znaczy, że Centrum Reduta przeniesie się już niedługo z ulicy Reduta Wyskok na ulicę Królikarnia.
Z innych ważnych wydarzeń to w ISE odbywały się ostatnie w minionym roku spotkania z mieszkańcami w cyklicznej serii – zagospodarowania podwórka na Chłodnej, zagospodarowania podwórka w kwartale Łąkowa/Przesmyk/Jaskółcza/Dolna, kontynuacji prac na podwórku w kwartale Zielona/Dobra/Toruńska/Przyokopowa oraz konsultacji dotyczących PPP na Dolnym Mieście.
Jeżeli chodzi o artykuły, na podstawie wymienionych wcześniej wspomnień z ulicy Reduta Dzik chyba w sposób wyczerpujący zajęliśmy się tematem starej kitowni w tamtych rejonach badając jej przedwojenne i powojenne losy. A zwieńczeniem roku była relacja ze spotkania po latach uczennicy ze swoją nauczycielką z dawnej Trójki.

Na koniec przytoczymy wypowiedź Elżbiety Woronieckiej, która rok 2021 podsumowała tymi słowami:

Rok obfitował w różne wspaniałe działania. Ciężko wybrać te najlepsze. Chociaż czas nie był najłatwiejszy, Opowiadacze nie zawiedli. Dawno temu na Dolnym Mieście, urodziny portalu, nasza sesja zdjęciowa 4 kobiety, choinka na Dolnym Mieście. Wiele artykułów i odsłon naszej strony. Spacery po szpitalu-hotelu Arche. Na realizację tych wydarzeń złożyła się wspólna praca naszych Opowiadaczy. Jesteśmy niesamowitą grupą.

Dziękujemy że jesteście Państwo z nami. Że chodzicie na nasze spacery i uczestniczycie w naszych wykładach. Że czytacie nasze artykuły. Że piszecie dla nas artykuły. Że dzielicie się wspomnieniami i zdjęciami. Bo jak bez ogródek powiedział w swoim podsumowaniu Jacek Siemieniuk o naszym serwisie www:

Takiego portalu, z tyloma fachowymi artykułami o dzielnicy nie ma nikt!

W uzupełnieniu do powyższych wspomnień – tak wyglądały nasze podsumowania z poprzednich lat:
Rok 2020
Rok 2019
Rok 2018
Rok 2017
Rok 2016