Stągwie Mleczne na pocztówkach (część VIII)
Patrząc na pocztówkę podpisaną jako Milchkannenthurm czyli Stągwie Mleczne tym razem przewrotnie nasz wzrok skierujemy nie w lewą stronę gdzie znajduje się wspomniana charakterystyczna budowla, a w kierunku mostu. Mostu, który łączył od wschodu Wyspę Spichrzów z Długimi Ogrodami. Ile razy wspominaliśmy ten most w innych artykułach? Ile razy opowiadaliśmy o nim podczas spacerów? I w końcu – ile razy przechodziliśmy nim w stronę Traktu Królewskiego?
W czasie w którym zrobiono to zdjęcie (najprawdopodobniej był to przełom XIX i XX wieku) most ten był mostem żelaznym, jednoramiennym mostem ruchomym, mostem obrotowym. Przęsło mostu po stronie Długich Ogrodów obracało się w prawą stronę, w stronę ulicy Szafarnia, umożliwiając w ten sposób ruch statków w tym właśnie rejonie. Ruch w kierunku spichlerzy usytuowanych po tej stronie wyspy. Albo w kierunku licznych zakładów na ulicy Szopy, Kamienna Grobla, Toruńska oraz Dobra.
Konstrukcja przęsła powstała z nitowanych dźwigarów kratowych. Na przedstawionym rysunku technicznym dokładnie widać pięć kratownic nad lustrem wody i trzy wpuszczone w prawy brzeg. Przy okazji proszę zwrócić uwagę na szerokość Nowej Motławy w tym miejscu. Kiedy most obracał się – kanał wodny był jeszcze węższy! Przy wejściu na most od strony Wyspy Spichrzów zaprojektowano elementy murku przyozdobione wyciętym motywem czterolistnej koniczyny. Z drugiej natomiast strony ujrzeć można słup – być może zamontowanej tam latarni.
Spuszczając wzrok niżej dostrzec można konstrukcję mechanizmu odpowiedzialnego za otwieranie tego mostu wtopioną w przyczółek mostu po stronie Długich Ogrodów. Jeszcze dokładniej widać przekrój wspomnianego rozwiązania obrotowego na drugim rysunku. Trzy rolki ustawione na połówce obwodu okręgu (dwie na obu końcach jego średnicy, trzecia na końcu promienia wyznaczonego pod kątem prostym do średnicy) i znajdujące się w takim właśnie położeniu w pozycji zamkniętej, po uruchomieniu mostu przesuwały się po wspomnianym okręgu o 1/4 jego obwodu każda, co powodowało, że most obracał się dokładnie o 90 stopni.
Trzeci i ostatni rysunek wskazuje dokładne miejsce rozmieszczenia nitów oraz ich liczbę w poszczególnych punktach złączeń mostu. Są jeszcze wyrysowane inne detale techniczne tego mostu. Ale wykorzystamy je przy innej okazji . Wszystkie rysunki powstały w Berlinie w pracowni Ernst & Korn i są datowane na 1871 rok.
Na odwrotnej stronie pokazanej widokówki widnieją tłumaczenia słowa pocztówka – aż na 7 języków. I tak mamy niemieckie słowo Postkarte oraz Correspondenzkarte, węgierskie Levelezö- Lap, czeskie Dopisnice, holenderskie Briefkaart, włoskie Cartolina postale oraz francuskie Carte postale.
Użyte niemieckie słowo Weltpostverein oraz słowa francuskie Union postale universelleto to nic innego jak Światowy Związek Pocztowy – międzynarodowa organizacja założona 9 października 1874 roku w Bernie i działająca do chwili obecnej. Stąd dzień 9 października obchodzony jest jako Światowy Dzień Poczty. Polska przystąpiła do wspomnianej organizacji w 1919 roku.
Zaprezentowana oryginalna pocztówka bez obiegu pochodzi z kolekcji Opowiadaczy Historii Dolnego Miasta w Gdańsku. Załączone rysunki techniczne Mostu Stągiewnego pochodzą ze zbiorów Technische Universität Berlin – Architekturmuseum.
Autor artykułu: Jacek Górski.
[mappress mapid=”106″]