Szuwary

Gdzie można na Dolnym Mieście najszybciej znaleźć i najłatwiej zobaczyć szuwary?…
To proste. Wystarczy przejść się – wybierając odpowiednią porę roku – wzdłuż fosy (nie opływu Motławy!) szlakiem bastionów (np. trasą pomiędzy dwoma mostami prowadzącymi na Olszynkę), a szuwary ukażą nam się nad wodą w całej swojej okazałości. Można też wsiąść w kajak i od czasu do czasu zanurzyć wiosło w gęste zarośla okalające brzegi tej samej wody. O szuwarach też sporo opowiedzieliby nam wędkarze, których można czasami spotkać na tym terenie. I ornitolodzy. Ale to nie wszystkie dopuszczalne możliwości.
Wysiadając na przystanku tramwajowym Akademia Muzyczna można udać się w kierunku kamienicy z czerwonej cegły na ulicy Łąkowej 5 i 6, skręcić przed nią w prawo (w miejscu gdzie stał dom Łąkowa 4) i idąc wzdłuż ściany jednego (ocieplonego ostatnio), a potem drugiego budynku skręcić za rogiem w lewo. A wtedy oczom naszym ukaże się ulica o nazwie Szuwary.
Tylko gdzie fosa, gdzie bastiony, a gdzie ulica Szuwary? – mógłby ktoś zapytać…
Jeżeli wyobrazimy sobie, że kiedyś przez jej środek biegł jeden z kanałów odwadniających tę część Gdańska, to związki nazwy tej ulicy ze wspomnianą roślinnością porastającą błotnisty kanał są bardzo wyraźne. Ale trzeba wiedzieć, że nazwa ta wcale nie była związana z tym miejscem od samego początku.

Najpierw – jak to w zwyczaju bywało (patrz przykład ulicy Zielonej) – każdy z brzegów kanału miał od 1650 roku swoją osobną nazwę. Idąc brzegiem wschodnim – szło się ulicą Hühnergasse czyli Kurzą, a idąc brzegiem zachodnim – ulicą Entengasse czyli Kaczą. Uprzedzając pytanie – współczesna ulica Kurza znajdująca się w zupełnie innej części Dolnego Miasta przyjęła identyczną nazwę zdecydowanie później. W 1763 roku oba brzegi przyjęły wspólną nazwę Mittelgasse czyli ulicy Środkowej. Ale zachowano jednak stary „ptasi” podział dodając odpowiednio hohe Seite czyli Górna/Wysoka do dotychczasowej Kurzej i leege Seite czyli Dolna/Niska do dotychczasowej Kaczej. Rok 1814 przyniósł zmiany w nazewnictwie wielu ulic na Dolnym Mieście. Nazwę Mittelgasse otrzymała współczesna ulica Dolna. Obecna Łąkowa na całej swojej długości przybrała nazwę Weidengasse. A ulica Schilfgasse czyli ulica Trzcinowa albo Szuwarna będącą jedną z wcześniejszych nazw zachodniej części ulicy Weidengasse wyznaczonej między Ułańską a Chłodną przypisana została właśnie do omawianej w tym miejscu ulicy biegnącej pomiędzy ulicą Łąkową a Kamienną Groblą. I podobnie jak na wspomnianej ulicy Łąkowej – przez sam jej środek biegła wówczas alejka wysadzana drzewami – co doskonale widać na zaprezentowanej pocztówce. Przez minione ponad 200 lat nazwa Szuwarna została zmodyfikowana tylko jeden raz i to w niewielkim stopniu. A stało się to po II wojnie światowej. I  do chwili obecnej w tym miejscu znajduje się ulica Szuwary.
Sama ulica nie była kiedyś tak krótka jak teraz. Przecinała ulicę Ułańską i łączyła się z drugiej strony z nieistniejącą w chwili obecnej ulicą Koszarową, która otaczała łukiem budynek „żółtych” koszar od strony północno-zachodniej. Fragment budynku na rogu ulicy Szuwary i Ułańskiej z ozdobnym oknem na szczycie dostrzec można na pocztówce z 1914 roku. Wśród danych statystycznych z tego samego roku można znaleźć m.in. i taką, że na ulicy Schilfgasse stało wówczas 10 budynków mieszkalnych oraz dwa przemysłowo-produkcyjne. Być może to właśnie w jednym z nich przechowywano reklamowane w 1921 roku szampany Waltera Pufahla pochodzące z niemieckiego miasta Geisenheim nad Renem.
Charakterystycznymi budynkami, które przez kilkanaście lat dominowały na tej ulicy po wojnie były te związane ze Spółdzielnią Pracy Budowy Kotłów C.O. i Usług Metalowych. A teraz po tej samej stronie stoi Przedszkole Muszelka wraz ze sporym placem zabaw, oficjalnie otwarte 14 września 1964 roku. Natomiast vis-à-vis przedszkola na początku lat 60.  zaczęto budować dwa czteropiętrowe domy mieszkalne w miejscu kamienic, które stały tam przed wojną.  Najpierw powstał ten budynek bliżej ulicy Dolnej. A potem ten następny. W niektórych mieszkaniach cały czas żyją Ci sami ludzie, którzy sprowadzili się w to miejsce jako jedni z pierwszych w 1960 albo 1961 roku.

W 2016 roku dowcipni sąsiedzi przygotowali w jednym z przydomowych ogródków mrożącą krew w żyłach scenkę na Halloween.

Zaprezentowana reklama pochodzi z „Gazety Gdańskiej” – numer 113  z 26 maja 1921 roku. Autorką dwóch pierwszych kolorowych zdjęć jest p. Helena Kijak. Autorką zdjęć z 2016 roku jest Elżbieta Woroniecka. Kolorowa pocztówka z widokiem przedwojennej ulicy Szuwary pochodzi z kolekcji Jacka Szymańskiego. Datowana jest na 11 grudnia 1910 roku. Dziękujemy za jej udostępnienie. Druga pocztówka pochodzi z kolekcji Opowiadaczy.

Autor artykułu: Jacek Górski.

[mappress mapid=”168″]