Z Reduty Wyskok do łazienki, pralni i… Rady Miejskiej

W 1929 roku minęło 25 lat od momentu uruchomienia gazowni na Wałowej/na Mlecznym Piotrze. Drugiej, bo pamiętajmy, że pierwsza przez wiele lat działała na ulicy Toruńskiej. Z okazji tego okrągłego jubileuszu ukazała się specjalna publikacja złożona prawie ze 100 stron w której opisano dokładnie dzieje tego zakładu. Całość wzbogacono o zdjęcia obiektów przemysłowych zrobione i z ziemi i z powietrza, różnorodne dane statystyczne, wykresy, tabele, zestawienia, grafy oraz… reklamy. Część z nich (kopalnie, składy węgla, zbiorniki do przechowywania gazu, termometry, piecyki i kuchenki gazowe, kaloryfery, liczniki gazowe, ozdobne żyrandole) tematycznie odpowiadała zawartości tej publikacji. Ale były też reklamy zupełnie oderwane od gazowych zagadnień (na tej liście były m.in.: stocznia, pralnia, Industrie- und Blechwaren-Werke, palarnia kawy, drukarnia, zakład produkujący wagi, sprzedaż gaśnic, sklep z tapetami oraz sklep obuwniczy). Powróćmy jednak do tej pierwszej serii reklam nawiązujących bezpośrednio do produkcji, sprzedaży i wykorzystania gazu. Prawie połowę 75. strony zajmowała reklama firmy, która w tamtym czasie zapraszała swoich klientów na ulicę Bastion Aussprung (Reduta Wyskok) 1. Firmę prowadził Georg Wawer. A czego dotyczył sam przekaz reklamowy?
Czołowe miejsce zajmowało hasło

Podgrzewacz do prania

uzupełnione o dopisek

Lutowany na twardo. Sprawdzany przy dwóch atmosferach.

Niżej figurowała informacja dodatkowa

Przedmioty wyposażenia do łazienek i pralni.
Jak i też wszelkie prace w miedzi i w brązie.

A w osobnych ramach wypunktowano dwa kolejne elementy oferty usługowej

Niklowanie

Narzędzia

W księdze adresowej z 1929 roku pod wskazanym adresem figuruje wspomniany Georg Wawer (z zawodu mistrz ślusarski prowadzący warsztat mechaniczny pod wskazanym adresem). Ale co więcej – na pięć osób o tym właśnie nazwisku – czworo związanych było właśnie z Redutą Wyskok 1. Mieszkali tam też w tamtym okresie – Erhardt (ślusarz), Ludwig (emeryt) oraz Margaret. W uzupełnieniu – piąty Wawer miał na imię Leo, był nauczycielem i mieszkał na ulicy Am Trumpfturm (Pod Zrębem) 9.
Wspomniany na początku warsztat mechaniczny i ślusarski prowadzony przez osobę wymienioną w reklamie funkcjonował jeszcze pod wskazanym adresem minimum do 1942 roku (jak wskazują kolejne Księgi Adresowe). Chociaż sam jego właściciel przez pewien czas mieszkała potem na Jaskółczej (Grosse Schwalbengasse) 26, aby pod koniec wyprowadzić się na Melzergasse (Słodowników) 4. A cofając się w czasie – początki ślusarskiego warsztatu na Bastionie Wyskok 1 sięgają końca wieku XIX, kiedy to podobną działalność już prowadził tam Ludwig Wawer (być może ojciec naszego ślusarza).

Na koniec jeszcze taka ciekawostka – w kadencji 30 VI 1933 – 30 IV 1935 w skład Rady Miejskiej (Stadtbürgerschaft) w Gdańsku wchodził m.in. mistrz ślusarski Georg Wawer reprezentujący Zentrumspartei (Partię Centrum). Zbieżność nazwisko?… – nie sądzimy. Proszę sprawdzić zamieszczoną listę wyborczą z 1930 roku. Kto jest na miejscu trzecim z Partii Centrum z Reduty Wyskok?…
Ten sam radny zasiadał też w kolejnej Radzie Miejskiej w kadencji 30 IV 1935 – 28 V 1937. Znalazł też swoje miejsce w kadencji 25 VIII 1938 – 31 VIII 1939. Ale tutaj reprezentował już NSDAP (nie mogło być przecież inaczej).

Autor artykułu: Jacek Górski.
Tłumaczenie – Andreas Kasperski.
Omawiana reklama pochodzi z publikacji „Städtisches Gaswerk Danzig – Gaswerk am Milchpeter – 1904-1929”.
Informacje o składach Rad Miejskich pochodzą z Gedanopedii.

P.S. Być może ta przedwojenna historia miała jeszcze swój ciąg dalszy po wojnie. Wszystkie bastiony przez pewien czas nosiły od 45 roku wspólną nazwę ulicy – Redutowa. A w 1949 roku na Redutowej 1 swój zakład ślusarski prowadził Marian Herbutowski o czym można się dowiedzieć z informatora „Poznaj Gdańsk” z 1949 ze strony 143. Czy to mogło być dokładnie w tym samym miejscu?…